Sunday, March 29, 2009

Pjetër Arbnori

Misioni “Bilal Xhaferri”

(Mbresa nga Pjetër Arbnori,
Kryetar i Kryesisë së Kuvendit të Shqipërisë)

Të nderuar miq të të ndjerit Bilal Xhaferri!

Po shprehem jo si Kryetar i Kryesisë së Kuvendit të Shqipërisë, por si miku juaj, si bashkëkohës e bashkëvuajtës i njerëzve të mëdhenj si Bilal Xhaferri, poeti, prozatori dhe publicisti i shquar disident, siç e cilëson zotëri Shefki Hysa, aq i përkushtuar në misionin që i ka vënë vetes për lartësimin e kësaj figure brilante që diktatura komuniste u mundua ta zhbënte a ta flakte në koshin e harresës, siç ka bërë edhe me shumë patriotë të tjerë, siç bëri edhe me Pjetër Arbnorin.

Po shprehem si anëtar nderi i Shoqatës Kulturore “Bilal Xhaferri” dhe si kryetar i Komisionit për Organizimin e Ceremonialit të kthimit në Shqipëri të eshtrave të të ndjerit Bilal. Ma ngarkuat ju këtë detyrë dhe them se e kam kry mirë.

Nga përvoja ime ju them se nuk është aq e lehtë të merresh me të tilla figura komplekse si e Bilal Xhaferrit. Është një mision nga më të vështirët që mund të ndërmarrë një njeri me mend. Zotëri Shefki Hysa e pati kurajën t’ia ngarkonte vetes këtë mision dhe arriti të zgjonte kujtesën e shqiptarëve për talentin e jashtëzakonshëm Bilal Xhaferri, arriti ta sillte sërish në atdhe dhe ai prehet i qetë në vendlindje, në Sarandë.

Mendoj se me këtë akt human, zotëri Shefki Hysa, Shtëpia Botuese “Bilal Xhaferri” dhe Shoqata Kulturore “Bilal Xhaferri” e kanë përmbushur misionin e tyre për çështjen çame, i kanë shërbyer si rrallëkush Çamërisë, sigurisht me ndihmën tonë dhe tuajën. Sidoqoftë, për mendimin tim, misioni “Bilal Xhaferri” mund të quhet i përmbushur në thelbin e vet, pavarësisht nga plotësimet dhe zbukurimet që do t’i sjellë koha dhe të tjerë patriotë që do të pasojnë zotëri Shefki Hysën…

Pjetër Arbnori
Kryetar i Kryesisë së Kuvendit të Shqipërisë

Maj, 1995

Wednesday, March 25, 2009

Mirënjohës për punën e palodhur

(Mbresa nga Bedri Myftari,
ish-kryetar i Shoqatës Politike Atdhetare “Çamëria”

Intelektuali dhe shkrimtari i mirënjohur Shefki Hysa që në fillesat e demokracisë, për t’i ardhur në ndihmë dhe për të nxjerrë në pah vlerat kulturore të një krahine të harruar siç është Çamëria, me inisiativën e tij, themeloi shtëpinë botuese me emrin e simbolit të letërsisë çame e mbarëkombëtare, Bilal Xhaferrit. Kjo shtëpi botuese përveç që promovoi vlerat kulturore e artistike të Çamërisë, u erdhi në ndihmë dhe botoi të gjitha krijimet e shkrimtarëve disidentë të anatemuar nga diktarura komuniste, si veprat e Mandelës së Shqipërisë, Pjetër Arbnorit, dorëshkrimet e Bilal Xhaferrit, Namik Manes e plot shkrimtarëve të tjerë të persekutuar.

Përveç kësaj, në Shtëpinë Botuese “Bilal Xhaferri” janë botuar edhe shumë vepra të letërsisë botërore që ishin të ndaluara në kohën e diktaturës. Kjo shtëpi botuese mori një hov dhe u bë e njohur edhe në Kosovë, Maqedoni, Mal të Zi dhe në të gjithë trevat shqiptare të diasporës, deri në Amerikë. Për këtë të gjithë krijuesit dhe artistët i janë mirënjohës dhe borxhli shkrimtarit dhe intelektualit të palodhur Shefki Hysa.

Përveç këtyre, Shefki Hysa krijoi dhe Shoqatën Kulturore “Bilal Xhaferri”, bashkë me një grup shkrimtarësh, artistësh e gazetarësh çamë, si dhe me shumë miq të poetit Bilal Xhaferri.


Shefki Hysa ka një meritë të veçantë që e lartësoi figurën Bilal Xhaferrit. Dhe këtë meritë duhet t’ia njohim së pari të gjithë ne miqtë e Bilalit, duhet t’i jemi mirënjohës në jetë të jetëve, jo vetëm për punën e tij të palodhur në çështjen e promovimit të kulturës çame, por sepse bëri atë që asnjë nga ne s’mundi ta bëjë. Ai bëri të pamundurën, duke hyrë në instancat më të larta të shtetit shqiptar, dhe solli eshtrat e Bilal Xhaferrit tonë të madh, të cilat prehen buzë detit Jon, në trevat e Çamërisë Martire që i deshi aq shumë i ndjeri Bilal.


Puna e Shefki Hysës nuk mbaron me kaq, ai mori revistën “Krahu i shqiponjës” që Bilali e themeloi dhe e ngriti në Çikago të Amerikës, ku botoi 39 numra, dhe e bëri prapë të fluturojë si shqiponjë në Tiranë. Dhe tani “Krahu i shqiponjës ka arritur mbi 80 numra. Kjo revistë do të rrojë sa të rrojnë malet tona arbërore.


Bedri Myftari
Shkrimtar, publicist


Mars, 2009
Do të kthehen përsëri si dallëndyshet
(Mbresa nga Hamit Toçi,
major, oficer policie)

Kur lexoj librat e shkruara nga shkrimtari Sheki Hysa, e ndiej menjëherë se ato bartin aromën e Çamërisë, sjellin para syve të mi fisnikërinë kahershme shqiptare, shpalosin në mendjet e shumë e shumë lexuesve qëndresën dhe mbijetesën e njeriut shqiptar përballë dyndjeve barbare që e kanë kërcënuar nëpër shekuj. Në krahët e asaj bote heronjsh që pasqyrojnë, ngrihet e jehon madhërishëm edhe balada çame, shfaqet autori i saj, poeti i ndritur Bilal Xhaferri që vështron i pikëlluar vendlindjen e tij, Çamërinë martire, me trojet e braktisura nga dhuna e shovinizmit grek. Të dalin para syve, si zogj që cicërojnë nëpër ullinj, portokalla e limonë, të vdekurit e atyre viteve të vështira, kur çamët dëboheshin me dhunë, vriteshin e masakroheshin prej xhelatëve shovinistë.

Në këto shkrime të duket se flasin e dëshmojnë edhe drurët e djegur dhe dheu i përgjakur, rrugicat me kalldrëme të mbuluara nga balta e krijuar prej hirit e gjakut njerëzor të pafajshëm të derdhur nga duar kriminale. Shkronjat shqipe vetëtijnë e gjëmojnë në faqet e librave të shkrimtarit Shefki Hysa, që është njëkohësisht edhe botues i revistës “Krahu i shqiponjës” dhe drejtues i Shoqatës Kulturore “Bilal Xhaferri”. Shkrimet e tij, plot mall e dhimbje, pasqyrojnë me thjeshtësi dhe sinqeritet problemet e një populli që ende nuk e ka gjetur të vërtetën për trojet e vendlindjes, për fëmijërinë e hershme, prejardhjen, për punën dhe luftën e tij me barbarët e vandalët që nuk i janë ndarë nëpër shekuj.Kjo është një e vërtetë e dhimbshme që i mohohet përditë në sytë e botës së qytetëruar.

Në shkrimet e shkrimtarit Shefki Hysa flitet plot përkushtim për shokët dhe miqtë, për patriotët dhe burrat e shquar që ka nxjerrë Çamëria. Toka çame është e duhet të jetë fole për çamët, njëlloj si çerdhja që ngre dallëndyshja për zogjtë e vet dhe nuk e harron kurrë, pavarësisht nga shtegtimet dimërore. Toka çame nuk ka pse të jetë e braktisur, sepse ka qenë dembabadem strehë prindërore e gjyshërve dhe e stërgjyshërve të çamëve të sotëm, që u përzunë në mënyrë barbare nga shtëpitë e tyre. Duket si ëndërr ideali çam sot, por nuk do të zgjasë kaq shumë e gjithçka do të bëhet përsëri realitet. Bota çame do të lulëzojë rishtas si dikur.

Revista “Krahu i shqiponjës”, me botimet e saj, flet haptazi për mohimin e të drejtave të çamëve, por tregon edhe sesi problemi i tyre po mbështetet fuqishëm nga politikat e diplomacitë perëndimore, si nga Amerika, Anglia, Franca, Gjermania, Italia,Turqia etj. Deomos që e drejta e tyre do dalë dikur. Për këtë kanë kontribuuar dhe vazhdojnë të kontribuojnë edhe organizmat çame si Shoqata Politike Atdhetare “Çamëria”, Shtëpia Botuese “Bilal Xhaferri”, Shoqata Kulturore “Bilal Xhaferri” etj., të cilat me punën e tyre u janë imponuar gjithë atdhetarëve kudo që ndodhen. Dhe me të drejtë mund të them se po vjen dita kur çdo shqiptar do të thërrasë:“Rroftë Çamëria”!

I frymëzuar nga krijimtaria e shkrimtarit Shefki Hysa dhe puna e tij drejtuese në krye të organizatave çame, më lind e drejta të them se kjo padrejtësi e padurueshme dhe e rëndë në kurriz të Çamërisë, do të gjejë zgjidhjen e saj me mbështetjen e Evropës dhe Amerikës.

Spekulimet e ndryshme politike të segmenteve të caktuara shoviniste që kërkojnë ta mohojnë çështjen çame, po marrin fund.

Hamit Toçi
Major
Oficer policie

Mars, 2009

Monday, March 23, 2009

Nuk kam bërë lutje për të vdekur!

(Mbresa nga Qani Biraçi,
ish-kryetar i Shoqatës Politike Atdhetare “Çamëria”)

Është pak të flasësh për mikut tim Shefki Hysa, megjithëse atij nuk i pëlqen as të flitet për të. Mjafton të flasësh për Bilal Xhaferrin dhe për veprimtarinë e Shoqatës Kulturore “Bilal Xhaferri” dhe ai ndihet i kënaqur. Thotë se miqtë e kanë kryer detyrën ndaj tij nëse mbështesin misionin që ai udhëheq.

Për mua Shefki Hysa është njeri i thjeshtë, idealist, tepër i përkushtuar për të çarë rrugë të reja në letërsi si shkrimtar dhe shumë këmbëngulës si atdhetar për t’i dhënë mbështetje e drejtësi popullsisë martire të Çamërisë.

U njoha me Shefkiun qysh me krijimin e Shoqatës Politike Atdhetare “Çamëria” në vitin 1991. Shkrimet e tij në gazetën “Çamëria” ishin balsam për popullsinë çame. Librat me tregime dhe romanet e botuar prej tij, binin aromë Çamërie, dhe, padyshim, pëlqeheshin shumë nga ne, çamët.

E njoha Shefkiun në krye të Shtëpisë Botuese “Bilal Xhaferri” dhe të Shoqatës Kulturore “Bilal Xhaferri”. E njoha edhe në krye të revistës “Krahu i shqiponjës” , ku shkruante aq shumë për Çamërinë, saqë fillova ta vlerësoja shumë e më shumë.

Shoqata Kulturore “Bilal Xhaferri” nën drejtimin e Shefki Hysës po bëhej përditë e më shumë një mbështetje e fuqishme për Çamërinë. Në vitin 1994, në një periudhë të vështirë, kur segmente të shtetit shqiptar e lanë pa zyra Shoqatën Politike Atdhetare “Çamëria”, miku im, Shefki Hysa, ofroi zyrat e shoqatës së tij për bashkëveprim, pavarësisht nga keqkuptimet e acarimet me disa prej krerëve çamë, të cilët shihnin më shumë interesat e tyre sesa lartësimin e idealit çam.

Në periudhën kur unë isha kryetar i Shoqatës Politike Atdhetare “Çamëria”, Shefki Hysa merrte pjesë në çdo veprimtari, duke dhënë një kontribut të jashtëzakonshëm për organizatën tonë dhe për çështjen çame. Kam aq shumë kujtime të bukura nga puna dhe shoqëria me shkrimtarin Shefki Hysa. Kaluam së bashku një periudhë të vështirë. Ishte një kohë që strukturat e Shoqatës Politike Atdhetare “Çamëria” nuk funksiononin dhe arka e saj ishte bosh. E gjithë veprimtaria ishte sabotuar për interesa vetiake të disa ish-drejtuesve.

Gjithçka duhej filluar nga e para, ose do të lihej në mëshirën e fatit zgjidhja e problemit çam. Duhej të ringriheshin degët nga e para nëpër rrethe, duhej ringritur edhe drejtimi në qendër, në Tiranë. Pas zgjedhjeve të reja nëpër degët e rretheve duhej organizuar një kongres madhështor që t’i thuhej opinionit shqiptar dhe të huaj se ekzistonte dhe po punonte Shoqata Politike Atdhetare “Çamëria”. Më ngarkuan mua për të ringritur shoqatën, por si do të realizohej kjo? Me çfarë do të shkoja nëpër rrethe?

Si gjithmonë m’u gjend pranë miku im Shefki Hysa. Jo vetëm që më vuri në shërbim automjetin e tij dhe disa automjete të miqve të tij, por më shoqëronte edhe vetë gjithandej. Udhëtonim ditë e natë nga njëri cep i Shqipërisë në tjetrin dhe brenda një kohe të shkurtër u ringritën strukturat e shoqatës, filloi funksionimi i saj, po ashtu u rrit edhe buxheti.

Lidhjet me Amerikën dhe me vendet e tjera ku vepronin miqtë tanë ishin të përditshme. Forcuam lidhjet me ambasadat e huaja në Shqipëri,sidomos me diplomatët amerikanë, italianë, gjermanë, turqit, etj., me shumë politikanë e diplomat nëpër botë, veçanërisht me Partinë Internacionaliste që drejtohej nga eurodeputeti italian Marko Panela. Nga kongresi i kësaj partie doli edhe një rezolutë për mbështetjen e zgjidhjes së çështes çame.

Ndërkaq me nxitjet tonë senatorja Hillary Clinton organizoi në Senatin Amerikan një seancë të veçantë për çështjen çame, ku u thirr edhe pala greke dhe dha shpjegimet e saj. Pra, problem çam po ndërkombëtarizohej me punën tonë.

Ishte koha kur duhej të organizonim një kongres madhështor dhe iu vumë punës. Gjithmonë Shefkiu pranë. Pavarësisht se elementë të caktuar u munduan ta prishin kongresin, ai doli madhështor dhe bëri jehonë kudo. Kongresi më zgjodhi mua Kryetar të Përgjithshëm.

Pak kohë më pas elementë të ndryshëm nisën të bënin mbledhje kafeneve dhe të pengonin funksionimin e Shoqërisë “Çamëria”. Natyrisht kjo më demoralizoi dhe po mendoja të jepja dorëheqjen. Miku im, Shefkiu, si gjithmonë, më qendronte pranë. Pikërisht në kulmin e arritjeve të shoqërisë sonë dhashë dorëheqjen. Më pas e mori Shoqërinë “Çamëria” klani që më detyroi të dorëhiqesha dhe pas një viti udhëheqje nga ana e tyre, shoqata thuajse nuk ekzistonte, ishin shkrirë përsëri të gjitha srukturat e saj.

U munduam më vonë, unë, Shefkiu dhe Servet Mehmeti, kryetari pasardhës, dhe e vumë sërish në lëvizje Shoqatën Politike Atdhetare “Çamëria”, por dikush arriti ta shkatërronte edhe këtë ringritje të saj.

Kam pasur dhe vazhdoj të kem një peng në shpirt: Gjatë gjithë kohërave të ekzistencës së Shoqatës “Çamëria” kam dashur që Shefki Hysa të ishte vazhdimisht pjesë e srukurave të saj drejtuese, por “gjarpërinjtë”, ata që helmonin ecurinë e punës sonë, nuk pranonin. I trembeshin aftësisë, përkushtimit dhe ndershmërisë së tij.

Më vjen keq, o miku im, Shefki Hysa, që edhe tani gjithë strukturat e Shoqërisë “Çamëria”, janë shembur dhe zëri i saj mezi dëgjohet. Më vjen vërtet keq, shumë keq, sa kjo plagë më ligështoi e më sëmuri, por të bëj thirrje ty:

Mos e ndal vrullin, vëlla!

Kujtohu se edhe unë jam gjallë dhe nuk kam bërë lutje për të vdekur!

Qani Biraçi
Ish-kryetar i SHPA “Çamëria”
Misioni “Bilal Xhaferri”

(Mbresa nga Pjetër Arbnori,
Kryetar i Kryesisë së Kuvendit të Shqipërisë)

Të nderuar miq të të ndjerit Bilal Xhaferri! Po shprehem jo si Kryetar i Kryesisë së Kuvendit të Shqipërisë, por si miku juaj, si bashkëkohës e bashkëvuajtës i njerëzve të mëdhenj si Bilal Xhaferri, poeti, prozatori dhe publicisti i shquar disident, siç e cilëson zotëri Shefki Hysa, aq i përkushtuar në misionin që i ka vënë vetes për lartësimin e kësaj figure brilante që diktatura komuniste u mundua ta zhbënte a ta flakte në koshin e harresës, siç ka bërë edhe me shumë patriotë të tjerë, siç bëri edhe me Pjetër Arbnorin. Po shprehem si anëtar nderi i Shoqatës Kulturore “Bilal Xhaferri” dhe si kryetar i Komisionit për Organizimin e Ceremonialit të kthimit në Shqipëri të eshtrave të të ndjerit Bilal. Ma ngarkuat ju këtë detyrë dhe them se e kam kry mirë.

Nga përvoja ime ju them se nuk është aq e lehtë të merresh me të tilla figura komplekse si e Bilal Xhaferrit. Është një mision nga më të vështirët që mund të ndërmarrë një njeri me mend. Zotëri Shefki Hysa e pati kurajën t’ia ngarkonte vetes këtë mision dhe arriti të zgjonte kujtesën e shqiptarëve për talentin e jashtëzakonshëm Bilal Xhaferri, arriti ta sillte sërish në atdhe dhe ai prehet i qetë në vendlindje, në Sarandë.

Mendoj se me këtë akt human, zotëri Shefki Hysa, Shtëpia Botuese "Bilal Xhaferri" dhe Shoqata Kulturore “Bilal Xhaferri” e kanë përmbushur misionin e tyre për çështjen çame, i kanë shërbyer si rrallëkush Çamërisë, sigurisht me ndihmën tonë dhe tuajën. Sidoqoftë, për mendimin tim, misioni “Bilal Xhaferri” mund të quhet i përmbushur në thelbin e vet, pavarësisht nga plotësimet dhe zbukurimet që do t’i sjellë koha dhe të tjerë patriotë që do të pasojnë zotëri Shefki Hysën…

Pjetër Arbnori
Kryetar i Kryesisë së Kuvendit të Shqipërisë

Maj, 1995

Saturday, March 21, 2009

MIRË SE ARDHËT VËLLEZËR

(Mbresa nga Rexhep Morina, imam i Xhamisë së Çikagos)


Të nderuar vellezër, mirë se keni ardhë!

Ju njoftoj së sot i kemi miqtë nga Shipëria.

Siç e keni dëgjuar edhe ju, pas rënies së komunizmit në Evropën Lindore dhe, veçanërisht në Shqipërinë amë, interesimi për mërgimtarët, për tërë atdhetarët, kudo qofshin, është më i madh. Mbrrini koha që ta shohim me sytë tanë demokracinë dhe lirinë që kemi ëndërruar për Shqipërinë. Tash e tutje jemi duke jetue të gjithë bashkë lirinë e vendit tonë. U hap Shqipëria, vendi ynë.

Vëllezërit tanë, pra Shoqata Kulturore “Bilal Xhaferri”, në bashkëpunim me Qeverinë shqiptare, janë interesuar me i marrë eshtrat e shkrimtarit të shquar Bilal Xhaferri që ka kontribue në lëmin kombëtar. Siç e dini, unë kam ardhur vonë në Çikago dhe nuk e njoha së gjalli Bilal Xhaferrin, por emri dhe vepra e tij kanë tingëllue shumë në veshin tim. Më kujton Bilal Habeshinë, heroin e fesë sonë islame, i cili nuk u përkul para çdo lloj torture, i duroi të gjithë vuajtjet fizike dhe nuk e tradhëtoi besimin, idenë e vet para idhujtarëve.

Bilal Xhaferri edhe këtu në mërgim, në Amerikë, e dha kontributin e vet për popullin shiptar dhe vendlindjen e për këtë e meriton të varroset me nderime në Shqipëri, pranë shkrimtarëve tanë të mëdhenj, vëllezërve Frashëri, Konica, Fishta etj.

Këtë ceremoni, këtu në Çikago, do ta fillojë xhamia jonë, e cila edhe e ka përcjellë disa vite më parë Bilal Xhaferrin për në banesën e fundit.

Duke bashkëpunuar me inisiatorët e kësaj veprimtarie, me zotërinë Shefki Hysa e miqtë e tjerë dhe me Qeverinë shqiptare, dëshiroj ta bëjmë sa më të madhe këtë ceremoni që me të vërtetë e meriton ky njeri patriot që nuk kurseu asgjë për idealin e vet, Shqipërinë etnike dhe kulturën tonë kombëtare.

Më hollësisht rreth këtij aktiviteti do t'ju sqarojë shkrimtari Shefki Hysa, Kryetar i Shoqatës Kulturore “Bilal Xhaferri”, një ndër organizatorët kryesorë.

Ju faleminderit të gjithëve!

Rexhep Morina
Imam i Xhamisë
së Çikagos,
prill, 1995


NDERIM PËR TËRË SHQIPTARËT

(Mbresa nga Riza Milla,
kryetar i Lidhjes Demokratike
për shqiptarët e Malit të Zi, në Çikago)


Janë mbledhur për ta nderuar figurën e Bilal Xhaferrit patriotë nga të githa viset, nga Shqipëria, Maqedonia, Kosova, Ulqini e përreth. Janë mbledhur për ta përcjellë për në Shqipërinë amë ata që për së afërmi e kanë njohur, por edhe veprimtarë që s'kanë pasur rastin ta takojnë, por që përmes kolegëve kanë dëgjuar për të dhe me simpati e kanë çmuar. Edhe pse kanë kaluar vite nga vdekja e tij e pamëshirshme, kujtimet dhe vepra që na la ai neve që t'ua përcjellim gjeneratave të reja, janë dhe mbeten një vlerë e madhe për thesarin e kulturës sonë kombëtare. Personaliteti i Bilal Xhaferrit, dita-ditës, po afirmohet dhe po bëhet realitet edhe për ata kundërshtarë të rreptë që nuk ia kursyen jetën, duke përdorur metodat më të poshtra, edhe këtu në mërgim, për t'ia këputur majën e penës.

Thotë një fjalë e urtë popullore se buka e mikpritësit dhe pushka e trimit nuk ndalen. Ashtu edhe pena e Bilalit, përmes së cilës ngriti zërin lart kundër diktatorit dhe diktaturës së Shqipërisë. Ai ishte i brengosur për shqiptarët dhe Shqipërinë dhe thoshte se ne shqiptarët jemi populli më i vjetër në Ballkan dhe nuk e meritojmë të jetojmë të izoluar prej popujve të tjerë evropianë, ashtu siç nuk e pranonte Shqipërinë pa Kosovë e Çamëri dhe thoshte: “S’ka Shqipëri pa Kosovë e Çamëri, Plavë e Guci, Hot e Grudë”…

Në vend që idetë e tij të bëheshin realitet, ato u shndërruan në një tragjedi familjare. Siç dihet, ia pushkatuan babanë vetëm e vetëm se kërkonte që Shqipëria të ishte deri aty ku flitej shqip. Gjaku nuk bëhet ujë. Dhe djali vazhdoi udhën e babait, megjithëse e dinte se do t’i rrezikohej jeta.
Qeveria komuniste shqiptare e shpalli armik të popullit, pa përfillur talentin dhe veprën e tij në shërbim të kombit. Mirëpo Bilali nuk mund të ishte armik i popullit shqiptar. Ai ishte, thjesht, kundërshtar politik i një sistemi diktatorial, i cili me metodat më të urryera synonte dhe realizonte diskriminimin total njerëzor.

Intelektuali Bilal Xhaferri, me shpresën e ditëve më të mira, mori rrugën e mërgimit, përkundër dëshirës së vet, por, për fat të keq, nuk i përjetoi kurrë ato ditë të lumtura që shpresonte. S’qe e thënë ta shohë Shqipërinë të lirë demokratike.

Falenderojmë inisiatorët, zotërinë Shefki Hysa, përfaqësues nga Shoqata Kulturore “Bilal Xhaferri”, dhe Qeverinë Demokratike Shqiptare që na dhanë mundësinë për t’ia plotësuar dëshirën, pas vdekjes, Bilal Xhaferrit. Trupi i tij, më në fund, do të prehet në gjirin e atij dheu, të cilin e deshi aq shumë, për të cilin u tret e u dogj si qiriri, siç këndoi Naimi, poet i madh rilindas.
E lusim qeverinë shqiptare dhe të gjitha institucionet e tjera qeveritare e jo qeveritare të shtetit amë, të punojnë për të mirën e shqiptarëve, kudo që ndodhen ata, t’i respektojnë e t’i nderojnë për së gjalli, të mos lejojnë më të shpallen heronj vetëm pas vdekjes. Të punojnë me shpirt e përkushtim siç vepron Shoqata Kulturore “Bilal Xhaferri” që po përmbush me sukses misionin më të madh të saj, kthimin e Bilalit në Shqipëri.

Të gjithë dëshirojmë të kthehemi një ditë në atdhe, në atë tokë të shenjtë të Gjergj Kastriotit e Ismail Qemalit, të Shote e Azem Galicës e të sa e sa heronjve të tjerë.

Përshëndeteni Shqipërinë në emër të gjithë mërgimtarëve, kur të mbërrini aty!
I përjetshëm qoftë kujtimi i Bilal Xhaferrit, si i gjithë heronjve tanë të ndritur!
Ju falemnderit dhe fluturim të mbarë drejt viseve të Shqipërisë amë!

Riza Milla

Monday, March 16, 2009

Programi i Sh. K. “Bilal Xhaferri”

Shoqata Kulturore “Bilal Xhaferri” (Komuniteti Kulturor i Çamërisë) është organizatë joqeveritare me karakter humanitar e krijuar nga bashkimi vullnetar i miqve dhe dashamirëve shqiptarë e të huaj të shkrimtarit të shquar disident Bilal Xhaferri.

Kjo organizatë e themeluar në vitin 1993 nga një grup nismëtar me artistë, gazetarë, shkrimtarë e përfaqësues të tjerë të elitave intelektuale, është miratuar ligjërisht me urdhër nr. 28, datë 30.10. 1994, të Ministrit të Kulturës dhe është vënë në shërbim të kulturës kombëtare shqiptare, veçanërisht të artit, letërsisë dhe kulturës çame.

Ajo e ka qendrën në Tiranë dhe vepron në tërë territorin e Republikës së Shqipërisë, në Kosovë, Maqedoni dhe në të gjitha shtetet ku janë përqëndruar komunitetet shqiptare, veçanërisht në SHBA, ku Bilal Xhaferri ka jetuar e vepruar gjersa vdiq më 14 tetor të vitit 1986.

Shoqata Kulturore “Bilal Xhaferri” nëpërmjet veprimtarisë së saj synon të arrihen këto objektiva:

Ridimensionimi i figurës së poetit, prozatorit, publicistit dhe politikanit të shquar dissident Bilal Xhaferri të nëpërkëmbur prej ish diktaturës komuniste shqiptare.

Lartësimi dhe përjetësimi i emrit të tij në institucione të ndryshme kulturore, arsimore etj.
Mbledhja dhe botimi i veprës së tij në poezi, prozë, publicistikë etj.

Propagandimi i veprës së tij madhore në trevat shqiptare, përkthimi dhe publikimi i saj në gjuhë të huaja për të përballur këto vlera shqiptare me vlerat e qytetërimeve të përparuara të botës.
Sjellja e eshtrave të poetit në Atdhe prej SHBA, në bashkëpunim me shtetin shqiptar.

Dekorimi i tij si “Martir i Demokracisë”dhe me tituj të tjerë prej Presidentit të Republikës.
Botimi në Shqipëri i revistës “Krahu i Shqiponjës”, themeluar në Çikago të SHBA, nga Bilal Xhaferri, si organ për propagandimin e veprimtarisë së shoqatës, cështjes kombëtare shqiptare dhe idealit çam.

Përzgjedhja, botimi, propagandimi i veprës së talenteve të reja dhe nxitja e tyre në kushtet e vështira të ekonomisë së tregut, për të mos pësuar edhe ata traumat e Bilal Xhaferrit

Nxitja e veprimtarive kulturore, artistike e shoqërore të talenteve të reja në të gjitha fushat, veçanërisht talenteve të komunitetit çam.

Përzgjedhja, botimi e propagandimi i veprave-kryevlera kombëtare e ndërkombëtare dhe vënia e tyre në shërbim të bashkëkombasve në Shqipëri e Diasporë
Ngritja e grupeve artistike e folklorike të trevës çame.

Zgjerimi i veprimtarisë së shtëpisë botuese, shtypshkronjës “Bilal Xhaferri” dhe vënia e tyre në shërbim të kulturës shqiptare.

Ngritja e bibliotekës “Bilal Xhaferri”.

Ngritja e muzeumit “Bilal Xhaferri”.

Lartësimi i figurave dhe i personaliteteve të Çamërisë.

Realizimi i dokumentarëve televizivë për jetën dhe veprën e Bilal Xhaferrit, të personaliteteve që e rrethonin, si dhe të personaliteteve të tjera të shquara të trevës çame.

Nxitja për të ndjekur shkollat e larta të vendit dhe të botës si dhe specializimi i talenteve dhe intelektualëve të rinj të trevës çame.

Sigurimi i asistencës teknike për talentet dhe intelektualët e rinj çamë, nëpërmjet bashkëpunimit me botën perëndimore e veçanërisht me SHBA-të.

Punësimi i djemve dhe vajzave të talentuara të komunitetit çam në administratën shtetërore shqiptare, në përfaqësitë e huaja diplomatike dhe në përfaqësitë diplomatike shqiptare në vendet e huaja si diplomatë e ambasadorë të kulturës shqiptare e idealit çam.

Bashkërendimi i veprimtarisë së shoqatës me strukturat e shtetit shqipar për realizimin e objektivave dhe synimeve të saj në shërbim të çështjes kombëtare shqiptare dhe vënies në jetë të idealit çam.

Bashkërendimi i punës së shoqatës me veprimtaritë e organizatave qeveritare e joqeveritare të huaja, me institucione e personaliteteve të fuqishëm të Perëndimit, në mbështetje të çështjes shqiptare.

Antarësimi i shoqatës në organizata ndërkombëtare etj., etj.
Kur thua: Shoqata Kulturore “Bilal Xhaferri”

Shoqata Kulturore “Bilal Xhaferri” (Komuniteti Kulturor i Çamërisë) është një OJQ shqiptare, me qendër në Tiranë, e themeluar nga një grup gazetarësh, shkrimtarësh, artistësh e intelektualësh, miq e dashamirë të poetit, prozatorit dhe publicistit të shquar disident Bilal Xhaferri, e cila synon madhështimin e kësaj figure të nëpërkëmbur e të flakur në harresë prej ish diktaturës komuniste dhe lartësimin e vlerave të kulturës sonë kombëtare përballë vlerave të qytetërimeve të përparuara botërore, veçanërisht ato të Çamërisë martire.

Shoqata Kulturore “Bilal Xhaferri” është themeluar në vitin 1993 dhe e miratuar ligjërisht më 1994 si institucion kulturor i specializuar shumëfunksional në vazhdën e zgjerimit të veprimtarisë së shtëpisë botuese “Bilal Xhaferri”, e cila ishte krijuar që në vitin 1991 prej shkrimtarit Shefki Hysa, si një nga entet e para botuese të periudhës postkomuniste me synim për të përzgjedhur e publikuar vlerat më të spikatura të letërsisë botërore, të letërsisë disidente shqiptare dhe të krijimtarisë së talenteve të reja që janë të rrezikuara të humbasin në kushtet e vështira të ekonomisë së tregut.

Bumi i botimeve të kësaj shtëpie botuese si dhe jehona e madhe e veprimtarisë së saj në ato vite, krijoi idenë se duhej themeluar një institucion me hapësira e fushëveprim ligjor më të mëdha se ato të një enti të thjeshtë botues. Pra, dilte si domosdoshmëri krijimi i një organizmi kulturor shumëfunksional më dinjitar, një organizatë jofitimprurëse që të përfshinte edhe fushën e botimeve dhe njëkohësisht të kishte mundësitë e bashkëveprimit me institucione qeveritare e joqeveritare në të gjitha këndvështrimet e jetës, brenda dhe jashtë vendit…

Një grup veprimtarësh çamë së bashku me miqtë e tyre në krahina të ndryshme të Shqipërisë dhe në Diasporë, diskutuan gjatë me intelektualët më të mirë të Komunitetit Kulturor të Çamërisë dhe në bashkëpunim me shumë e shumë shkrimtarë, artistë e intelektualë të tjerë shqiptarë, miq e dashamirë të Bilal Xhaferrit e të Çështjes Çame, vendosëm të krijonin një shoqatë kulturore, që të kishte përveç shtëpisë botuese, edhe shtypin e saj. Pra, duhej të krijonin një organizatë jo qeveritare si Lidhja Çame që kishte krijuar Bilal Xhaferri në Çikago, SHBA apo diçka të përafërt me shoqatën “Çamëria”, por që të prirej më shumë drejt kulturës çame, sesa t’i kushtohej politikës.

Si rezultat i bashkëpunimit gjatë viteve 1993 e 1994 u themelua dhe forcua Shoqata Kulturore “Bilal Xhaferri”, si institucion i specializuar që do ta zgjeronte veprimtarinë kulturore tej kufijve të Shqipërisë, në Kosovë e Maqedoni e gjer në SHBA për të bashkërenduar punën me Lidhjen Çame, Lidhjen Kosovare, Lidhjen Demokratike të Malit të Zi, Lidhjen e Shqiptarëve të Maqedonisë e me shumë organizata të tjera që vepronin në kontinentin amerikan. Shoqata do të ishte një zë i fuqishëm për mbështetjen e problemit çam dhe për zgjidhjen e tij në rrugë diplomatike... Pra, këtyre nismëtarëve u duhej të bëheshin nga pak diplomatë, si gjithë shkrimtarët e artistët që vetvetiu marrin rolin e ambasadorëve të kulturës së vendit të tyre… Donin s’donin, do të bëheshin misionarë të kulturës shqiptare, diplomatë të saj…

Po cilët ishin disa prej miqve që u bashkuan në tryezën e kësaj shoqate dhe që e ndihmuan me zemër shqiptari idealin çam?!… Midis tyre u shquan edhe intelektualë të mirënjohur si: Namik Mane, Pandeli Koçi, Pjetër Arbnori, Dritëro Agolli, Ismail Kadare, Ballkiz Halili, Dhori Karaj, Faik Teodori, Fatos M. Rrapaj, Hektor Sejko, Hekuran Halili, Namik Selmani, Martin Mato, Minella Kureta, Sokol Jakova, Vath Koreshi, Alem Hoxha, Axhem Çapo, Balil Proda, Bujar Shurdhi, Qani Biraçi, Xhemil Lato e sa e sa të tjerë, jo vetëm çamë…

Shoqata Kulturore “Bilal Xhaferri” shumë shpejt u shtri jo vetëm në zonat e komunitetit çam, por edhe në rrethet kryesore të Shqipërisë, kudo që ndodheshin miqtë e veprës e të idealit të Bilal Xhaferrit… Krijoi marrëdhënie shumë të mira me strukturat e shtetit shqiptar, me politikanë të të gjithë spektrit politik, me të pozitës e opozitës, me më të vjetrit e më të rinjtë si: Pjetër Arbnori, Sali Berisha, Ibrahim Rugova e Fatos Nano, Aleksandër Meksi, Servet Pëllumbi e Skënder Gjinushi, Sabri Godo, Fatmir Mediu, Namik Dokle e Arian Madhi, Edi Rama, Hashim Thaçi, Gramoz Ruçi, Bamir Topi, Besnik Mustafaj e Neritan Ceka, Petro Koçi e Preç Zogaj, Ilir Meta, Pëllumb Xhufi e Sabri Hamiti, Makbule Çeço, Jozefina Topalli, Diana Çuli, Lajla Pernaska, Valentina Leskaj, Mimi Kodheli, Majlinda Bregu e sa e sa të tjerë.

Lidhjet e kësaj shoqate u shtrinë dhe u forcuan edhe me ambasada si ajo amerikane, italiane, gjermane, turke etj., apo me personalitete të diplomacisë e kulturës botërore si Hillari Clinton e Doris Pack, Miranda Vickers e James Pettifer, Marko Panela e Callenback, Dr. Haim Reitan, Amir Gilad etj.

Një brez poetësh, gazetarësh, intelektualësh e politikanësht të rinj të talentuar si Agim Mero, Alma Ahmeti, Bianka Bilali, Dylbere Dika, Florian Bulica, Fllanxa Veshi, Kadri Aliu, Kostaq Myrtaj, Ismail Murtaj, Leonora Bilali, Mina Çaushi, Rudina Hasa, Yllka Sulku, Xhulia Xhekaj e sa e sa të tjerë më vonë e më vonë, do të bëheshin ndër vite armata e madhe e luftëtarëve të idealit çam që synonte kjo shoqatë…

Revista “Krahu i shqiponjës”, e themeluar prej Bilal Xhaferrit në SHBA u bë organi që pasqyroi dhe vazhdon të pasqyrojë tërë veprimtarinë e kësaj organizate atdhetare.

Pikësynimi i saj kryesor ishte dhe mbetet madhështimi i figurës së Bilal Xhaferrit dhe i vlerave të kulturës çame e asaj shqiptare përkrah vlerave më të mira botërore... Që të realizohej ky synim, u caktua objektivi më i afërt: Rikthimi i eshtrave të Bilal Xhaferrit në Shqipëri që u realizua më 6 maj 1995 me kontributin e shtetit shqiptar dhe të shkrimtarit Shefki Hysa, kryetar i kësaj shoqate…

Dhe filloi kështu një bashkëpunim i gjatë e lodhës me të gjitha organizmat qeveritare e joqeveritare, derisa u bë e mundur që eshtrat e Bilal Xhaferrit të vinin në atdhe e të preheshin në Sarandë dhe të arriheshin edhe shumë synime të tjera në dobi të kultures shqiptare dhe të zgjidhjes përfundimtare të problemit çam…

Elim Xanxari
"Krahu i shqiponjës" - revistë kombëtare

"Krahu i shqiponjës" është revistë në gjuhën shqip e botuar në Shqipëri në vitet e demokracisë, që synon të pasqyrojë sa jetën shoqërore e artistiko-letrare, po aq edhe t'i shërbejë një qëllimi të lartë kombëtar, si edhe të mbrojë grupe të pafavorizuara të shoqërisë së Ballkanit. Udhëheqësi shpirtëror i saj ishte dhe mbetet Bilal Xhaferri.

“Krahu i shqiponjës” është revistë politike, kulturore, letrare dhe shoqërore e botuar për herë të parë në tetor të vitit 1974, në dy gjuhë, shqip e anglisht, si organ i Lidhjes Çame, në Çikago të SHBA. Themeluesi, botuesi dhe drejtuesi i saj ishte Bilal Xhaferri, poet, prozator dhe publicist i shquar disident, i cili u lind më 2 nëntor 1935 në Ninat të Konispolit, Çamëri, dhe pas një veprimtarie të madhe letraro-publicistike, vdiq në mërgim (i arratisur nga Shqipëria më 1969 si nacionalist antikomunist) më 14 tetor 1986 në Çikago të SHBA.

Bilal Xhaferri e pagëzoi, drejtoi e përgatiti dhe e botoi deri në fund të jetës revistën “Krahu i shqiponjës” dhe e shndërroi atë në një armë të fuqishme në luftë kundër komunizmit.
Pra, "Krahu i shqiponjës" ishte një tribunë e mendimit të lirë demokratik me prirje thellësisht antikomuniste, antidiktatoriale e antienveriste, që synonte bashkimin e tërë forcave politike shqiptare në mërgim, unifikimin e mendimit, programeve dhe qëllimeve të tyre për një Shqipëri të Lirë Properëndimore.

Në faqet e revistës trajtoheshin gjerësisht problemet kombëtare shqiptare, veçanërisht çështja çame, problemi i Kosovës, i territoreve të tjera të mbetura jashtë trungut amë, Shqipërisë, si dhe problemet e komuniteteve shqiptare nëpër botë e të Diasporës.

Nëpërmjet revistës “Krahu i shqiponjës” Bilal Xhaferri u lidh me shumë atdhetarë në SHBA, Kanada, Evropë, Turqi e gjetkë, me gazeta dhe revista të tjera të Diasporës dhe po nëpërmjet saj dhe veprimtarisë së tij, ndikoi mjaft në afrimin, bashkimin dhe bashkëpunimin midis shqiptarëve të të gjitha trevave, prirjeve, partive dhe organizatave politike të ndryshme. “Krahu i shqiponjës” u kthye në revistë kombëtare, mbahej me shkrimet e mërgimtarëve dhe u drejtohej të gjithë shqiptarëve kudo që ndodheshin.

Mbështetje të madhe vëllazërore, morale e materiale revista “Krahu i shqiponjës” kishte sidomos prej shqiptarëve të Kosovës dhe të Malit të Zi, prej partive dhe organizatave të tyre kombëtare, madje prej andej ishin edhe mjaft miq e bashkëpunëtorë të ngushtë të Bilal Xhaferrit. Në një shënim falenderimi, në revistë ai shkruan: “Gjatë kësaj vere (1981) qëndrova disa muaj në Detroit. Midis shumë miqve, të cilët i falenderoj sinqerisht për mikpritjen e tyre vëllazërore, dua të përmend në mënyrë të veçantë Prof. Prenk Grudën, i cili kurrë nuk e kurseu ndihmën e vet si atdhetar i madh”.

Në këtë revistë përveç shumë autorëve shqiptarë e të huaj, Bilal Xhaferri botoi edhe krijimtarinë e vet, shumë artikuj publicistikë, poezi, tregime, fragmente të romanit “Trotuare të kundërta” (1975), fragmente të romanit “Hëna e kantierëve” (1977), skeçe për kurset e gjuhës shqipe që ishin ngritur pranë xhamive, teqeve apo kishave shqiptare, botoi vizatime e karikatura të tij, foto artistike e dokumentare të bëra prej tij etj. Ai edhe në SHBA shkroi skenare filmash. Në numrin e revistës ku u botua për herë të parë një fragment i romanit “Hëna e kantierëve”, njoftohet, gjithashtu, se nga ky roman po përgatiste një skenar për një film artistik me metrazh të plotë nën titullin e përshtatur në anglisht “The moon of the Countryside” që do të xhirohej nga një kompani e Hollivudit.

Edhe në Amerikë, në vendin e lirisë së madhe, sigurimi i shtetit diktatorial shqiptar e përndiqte dhe e ndëshkonte herë pas here Bilal Xhaferrin për ta zhdukur atë bashkë me veprën e tij. Kështu, më 1978 e plagosën. Për këtë ngjarje tronditëse në “Krahu i shqiponjës” është shkruar: “Bilal Xhaferri, editori i revistës “Krahu i shqiponjës”, ndërsa shkonte në mbledhje për kremtimin e 100-vjetorit të Lidhjes së Prizrenit, u sulmua në errësirë nga tre njerëz të panjohur. Shokët që e prisnin në mbledhje, të shqetësuar nga vonesa e tij, dolën ta kërkonin dhe e gjetën në rrugë, të plagosur në kokë dhe në fytyrë dhe me një prerje thike në brinjë. Policia që u lajmërua dhe mbërriti menjëherë e shpuri të plagosurin në spital” (“Krahu i shqiponjës”, 1985, maj).

Një goditje dërrmuese, shumë më e rëndë për Bilalin dhe revistën, ishte edhe djegia e redaksisë në vitin 1981. Ky fakt është pasqyruar edhe në revistën “Krahu i shqiponjës”: “Një zjarr që ra në ndërtesën ku ishte vendosur “Krahu i shqiponjës”, dogji të gjitha dosjet dhe koleksionet tona. Një tragjedi personale ishte kjo për Bilal Xhaferrin, i cili humbi atje librat dhe dorëshkrimet e tij, vëllime të plota letrare, studime, kërkime shkencore, përkthime, shënime politike, letra, piktura, fotografi, punë dhe përpjekje të dhjetë vjetëve të vështira të mërgimit” (Krahu i shqiponjës” 1981, janar). Pra, sigurimi i shtetit shqiptar e pengoi me lloj lloj mjetesh e metodash veprimtarinë e Bilal Xhaferrit dhe revistën “Krahu i shqiponjës”. Jo më kot ishin shprehur Kryeministri dhe Ministri i brendshëm i shtetit diktatorial shqiptar në ato vite: “Bilal Xhaferrin do ta kthejmë të gjallë a të vdekur në Shqipëri”.

Bilal Xhaferri arriti të botonte 39 numra.

Që në vitin 1995 "Krahu i Shqiponjës" vazhdon të botohet në Tiranë, si organ i Shoqatës Kulturore "Bilal Xhaferri" (Komuniteti Kulturor i Çamërisë) themeluar e drejtuar prej gazetarit dhe shkrimtarit të njohur Shefki Hysa, i cili inicoi rikthimin në Shqipëri të eshtrave të Bilal Xhaferrit si dhe lartësimin e vlerave të jashtëzakonshme të kësaj figure të rallë të nëpërkëmbur e të flakur në harresë prej ish diktaturës komuniste shqiptare.

Në faqet e kësaj reviste, midis shkrimeve që mbrojnë çështjen kombëtare shqiptare, sidomos problemin çam, janë botuar shpesh edhe artikuj e krijimtari e zgjedhur nga personalitete të letrave shqipe si: Bilal Xhaferri, Dritëro Agolli, Ismail Kadare, Ibrahim D. Hoxha, Jakup Mato, Martin Mato, Namik Mane, Pjetër Arbnori, Arben Çokaj, Shefki Hysa, Vath Koreshi, Visar Zhiti etj, si edhe autorë të mirënjohur botërorë: Xhek London (Jack London), Zhan Pol Sartri (Jean-Paul Sartre), Alfred de Musset, Edgar Allan Poe, etj...

Një vend të veçantë në faqet e kësaj reviste kanë zënë dhe do të zënë autorët e huaj që janë marrë posaçërisht me çështjen e çamëve si Doris Pack, Miranda Vickers, Hillari Clinton, James Pettifer, etj.

Shefki Hysa, në cilësinë e Botuesit dhe Kryeredaktorit të kësaj reviste, me kontributet e veta dhe të miqve të tij, ka arritur të nxjerrë më shumë se 100 numra dhe vazhdon me këmbëngulje ta mbajë lart këtë piedestal të mendimit të lirë në vazhdën e idealeve të Bilal Xhaferrit.

Elim Xanxari
Shtëpia botuese me emrin e Bilal Xhaferrit

Shtëpia Botuese “Bilal Xhaferri” është një nga entet e para botuese shqiptare të periudhës postkomuniste me synim për të përzgjedhur e publikuar vlerat më të spikatura të letërsisë botërore, të letërsisë disidente shqiptare dhe të krijimtarisë së talenteve të reja që janë të rrezikuara të humbasin në kushtet e vështira të ekonomisë së tregut.

Shtëpia botuese “Bilal Xhaferri” u krijua si rezultat i mendimit se kultura, arti, letërsia dhe figurat që i përfaqësojnë, me vlerat e tyre, janë ambasadorët dhe diplomatët më bindës e më rezultativë për paraqitjen dinjitoze të një kombi përballë kombeve të tjera të qytetëruara. Më 27 janar 1992 doli leja nga Ministria e Kulturës për themelimin e këtij enti botues. Ministër aso kohe ishte shkrimtari Vath Koreshi, një ndër përkrahësit e nxitësit e fillimeve letrare të talentit Bilal Xhaferri. Vathi e firmosi gjithë entuziazëm lejen për veprimtari botuese dhe premtoi se do të jepte vazhdimisht përkrahjen e tij dhe të shumë prej miqve të Bilalit.

Atëherë ishte një periudhë kur vepra e Bilal Xhaferrit ishte e harruar. Vlerat e tij ishin të mohura prej ish-diktaturës komuniste. Ishte detyrë e intelektualëve çamë si Shefki Hysa që të përpiqeshin për lartësimin e veprës së Bilalit dhe të thesareve të folklorit dhe kulturës çame, vlera të mëdha të nëpërkëmbura që ende nuk i njihte publiku shqiptar. Nëpërmjet figurës së Bilal Xhaferrit, talent i jashtëzakonshëm që kishte shkëlqyer si një yll në horizontin e letërisë shqiptare në vitet ‘60 dhe që ishte shuar befas prej goditjes fatale që mori prej ish-diktaturës komuniste, mund të shpaloseshin para shqiptarëve dhe botës së qytetëruar, perlat e mrekullueshme të eposit popullor çam. Duke njohur këto vlera të mahnitshme të Çamërisë, shqiptarët dhe tërë dashamirët e huaj do të zgjonin interesimin dhe do të dashuroheshin pas çështjes çame, si pas një institucioni besimi të rrallë e të shenjtë që u përkiste edhe atyre.

Shtëpia botuese “Bilal Xhaferri” në sajë të aftësive, përkushtimit të madh dhe lidhjeve të shumta me politikën shqiptare e atë ndërkombëtare të shkrimtarit Shefki Hysa, u rrit shpejt dhe po përjetonte dita-ditës një bum botimesh të veprave të zgjedhura nga letërsia botërore, të librave të shkrimtarëve ish të përndjekur politikë si Pjetër Arbnori dhe veçanërisht të talenteve të reja.

Stafi i saj bënte të gjitha përpjekjet që djemtë dhe vajzat e reja plot talent, jo vetëm të Komunitetit Çam, të gjenin vetveten në shtëpinë botuese “Bilal Xhaferri”, të afirmoheshin e të mos pësonin fatin e dikurshëm të Bilalit, në periudhën e vështirë të tranzicionit të egër kapitalist që po përjetonte Shqipëria. Në vitet e para të periudhës postkomuniste ishte e vështirë të gjeje mjete monetare për botime librash dhe talentet e reja shihnin një strehë ëndrrash tek ky ent botues, pjesë përbërëse e institucionit Shoqata Kulturore “Bilal Xhaferri”…

Në vitin 1993 u arrit të botohej edhe romani “Krastakraus” i Bilal Xhaferrit. Ishte një nga veprat më të realizuara artistikisht me temën dhe problematikën e etnisë shqiptare aq të parapëlqyer prej këtij autori. Botimi u mundësua edhe me ndihmën e intelektuales çame Ballkiz Halili, e cila e kishte ruajtur të fshehur për vite me radhë një kopje të daktilografuar të këtij romani. Ky botim ishte një sukses i madh e i papritur . Më në fund po i paraqitej një vepër nga më dinjitozet opinionit shqiptar, jo thjesht figura e Bilalit, shkrimtarit disident të kacafytur dhëmbë për dhëmbë me ish-regjimin diktatorial shqiptar.

Numri i botimeve u rrit nga viti në vit dhe Shtëpia Botuese “Bilal Xhaferri” luajti një rol të madh për kombëtarizimin e ndërkombëtarizimin e problemit çam tashmë në prag të zgjidhjes.

Ja disa nga botimet më të spikatura të këtij institucioni me vlera kombëtare:

“Dashuri fatale”, romancë (1992), Alfred de Musset.
“Dashuri e përgjakur (Përtej largësive)”, romancë (1992), Bilal Xhaferri
“Lavirja e denjë për respekt”, novela (1992), Jean Paul Sartre
“Kur dynden vikingët”, novelë (1992), Pjetër Arbnori
“Krisja e zemrës”, poezi (1992), Gjin Progni
“Turtullesha dhe djalli”, tregime (1992), Shefki Hysa
“Krastakraus (Ra Berati)”, roman (1993), Bilal Xhaferri
“Mos ma kujto vdekjen”, poezi (1993), Rudina Hasa
“Rebel”, poezi (1993), Shpëtim Roqi
“Nata e qiparisave të huaj”, ese (1994), Artur Spanjolli
“Bukuroshja me hijen”, romancë (1994), Pjetër Arbnori
“Robër të paqes”, roman (1994), Shefki Hysa
“Engjëll mëkatar”, poezi (1994), Mirela Rapi
“Dosjet e gjalla”, publicistikë (1995), Agim Musta
“Pjergulla e lotëve”, poezi (1995), Namik Mane
“Kali i përmallimit”, poezi (1996), Arshin Rexha
“Yjet e ëndrrave”, poezi (1996), Etleva Shahini,
“Vorbulla”, roman (1997), Pjetër Arbnori
“Parajsa e mallkuar”, roman (1997), Shefki Hysa
“Parajsa e shitur”, poezi (2002), Dylbere Dika
“Dhe dita vdes”, tregime (2003), Dylbere Dika
“Klithmë shpirti”, poezi (2004), Liri Hidërshaj
“Aromë Çamërie”, tregime (2004), Shefki Hysa
“Mrekullitë e rreme”, tregime (2005), Shefki Hysa
“Mëkim shpirtëror”, novelë (2005), Liri Hidërshaj
“Për pak lumturi”, poezi (2006), Venka Capa
“Rrëfimi”, novelë (2006), Liri Hidërshaj
“Dialog për paqen e pamundur”, publicistikë (2006), Hysen Haxhiaj
“Pikëllim familjar”, poezi (2006), Mina Çaushi
“Me putrat tona shetitëm botën”, roman (2007), Xhulia Xhekaj
“Dodona tempulli i lashtë i Shqipërisë”, artikuj studimorë (2007), Rasim Bebo
“Pendimi”, novelë (2007), Liri Hidërshaj
“Lotët e trëndafilit”, poezi (2008), Kostaq Myrtaj etj.,etj.